Spread the love

देवी या देवता की षोडश उपचारों से इस तरह करें पूजा ..

१. पाद्य – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। पादयोः पाद्यं समर्पयामि।  (जल चढ़ावें)

२. अर्घ्य – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। अर्घ्यं समर्पयामि। (चन्दन पुष्प अक्षत युक्त अर्घ्य देवें)

३. आचमन -ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः।आचमनीयं जलं समर्पयामि। (कर्पुर मिश्रित  सुगन्धित जल चढ़ावें)

४. (अ) स्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। स्नानार्थं जलं समर्पयामि। स्नानान्ते आचमनं समर्पयामि। (स्नान व आचमन हेतु जल चढ़ावें)

(आ) दुग्धस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। दुग्धस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (गाय के दुग्ध से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(इ) दधिस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। दधिस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (गाय के दही से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(ई) घृतस्नान –  ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः।घृतस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (गाय के घी से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(उ) मधुस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। मधुस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (मधु से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(ऊ) शर्करास्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। शर्करास्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (शक्कर से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(ए) पंचामृतस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। पंचामृतस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (पंचामृत से स्नान करावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(ऐ) गन्धोदकस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। गन्धोदकस्नानं समर्पयामि। स्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (चन्दन मिला हुआ जल चढ़ावें, पुनः शुद्ध जल से स्नान करावें)

(ओ) इत्र उद्वर्तनस्नान (उबटन )– ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। उद्वर्तनं समर्पयामि। शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि। (इत्र अर्पण करें, शुद्ध जल से स्नान करावें)

(औ) गंगाजलस्नान – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। गंगोदकस्नानं समर्पयामि। (गंगाजल से स्नान करावें)

५. वस्त्रोपवस्त्र – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः।वस्त्रोपवस्त्रं समर्पयामि। (वस्त्र और उपवस्त्र अर्पित करें)

६. गन्ध – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। गन्धं समर्पयामि। (चन्दन अर्पित करें)

७. अक्षत – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः।अक्षतान् समर्पयामि। (कुंकुमयुक्त अक्षत अर्पित करें)

८. पुष्प, पुष्पमाला – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। पुष्पाणि पुष्पमालां च समर्पयामि। (पुष्प तथा पुष्पमाला अर्पित करें)

९. दूर्वा – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः।दुर्वांकुरान् समर्पयामि। (दूब चढ़ावें)

१०. नाना परिमल द्रव्य – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। नाना परिमलद्रव्यं समर्पयामि। (अबीर गुलाल हल्दी का चूर्ण चढ़ावें)

११. धूप-दीप – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। धूपम् आघ्रापयामि। दीपम् दर्शयामि। (धूप-दीप दिखावें)

१२. नैवेद्य – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। नैवेद्यं समर्पयामि। नैवेद्यान्ते आचमनीयं समर्पयामि। (मिठाई, खीर, लपसी आदि नैवेद्य अर्पित करें। आचमन करावें)

१३. ऋतुफल – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। ऋतुफलं समर्पयामि। (ऋतुफल चढ़ावें)

१४. ताम्बूल – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। ताम्बूलं समर्पयामि। इलायची, लौंग, सुपारी के साथ ताम्बूल अर्पण करें)

१५. सौभाग्यपेटिका – श्री कुलदेव्यै नमः। ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। सौभाग्यपेटिकां समर्पयामि। (कुंकुम, सिन्दूर, आभूषण, काजल, सौभाग्य सूत्र आदि से युक्त सौभाग्यपेटिका अर्पित करें)

१६. दक्षिणा – ॐ ऐ ह्रीं श्रीं श्री दुर्गादेव्यै नमः। दक्षिणां समर्पयामि। (दक्षिणा अर्पित करें)